Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
Zadania w zakresie pomocy społecznej, rodzaje świadczeń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb postępowania kontrolnego w zakresie pomocy społecznej reguluje ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. (Dz. U. z 2016r. Nr 930 z późn. zm.)
Prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje:
- zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,
- zgody na pobyt tolerowany- w formie schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego,
Prawo do świadczeń z pomocy społecznej nie przysługuje osobie odbywającej karę pozbawienia wolności. Przepisu nie stosuje się w stosunku do osób odbywających karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektornicznego. Natomiast osobie tymczasowo aresztowanej zawiesza się prawo do świadczeń z pomocy społecznej. Za okres tymczasowego aresztowania nie udziela się świadczeń.
Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:
Świadczeniami z pomocy społecznej realizowanymi przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej są:
Świadczenia z pomocy społecznej są udzielane na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego. Pomoc społeczna może być udzielana z urzędu.
Ośrodki pomocy społecznej to jednostki organizacyjne wykonujące zadania pomocy społecznej w gminach. Gmina, realizując zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, kieruje się ustaleniami wojewody. Realizując zadania własne gminy w zakresie pomocy społecznej, kieruje się ustaleniami wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
Decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia, wydaje się po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego, co jest uregulowane w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 sierpnia 2016r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego (Dz. U. z 2016r poz. 1406).
Wywiad ten ma na celu ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób lubi rodzin. Przeprowadza się go w miejscu zamieszkania lub pobytu osoby czy rodziny oczekującej wsparcia. Osobą uprawnioną do przeprowadzania rodzinnego wywiadu środowiskowego jest pracownik socjalny. Do wywiadu niezbędne są dokumenty potwierdzające tożsamość osoby ubiegającej się o pomoc oraz obrazujące sytuację materialną, zawodową, zdrowotną, m.in. zaświadczenie o dochodach, decyzja organu emerytalno – rentowego, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, karta wizyt w Powiatowym Urzędzie Pracy, rachunki określające koszty leczenia, koszty eksploatacji mieszkania itp. Pracownik socjalny przeprowadzający wywiad środowiskowy ma prawo domagać się od osoby ubiegającej się o pomoc złożenia oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym. Odmowa złożenia oświadczenia jest podstawą wydania decyzji o odmowie przyznania świadczenia.
Prawo do świadczeń pieniężnych przysługuje:
Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, pomniejszonych o:
Ustawa o pomocy społecznej określa także tryb postępowania w przypadku uzyskania dochodu jednorazowego oraz w walucie obcej.
Świadczenia pieniężne udzielane osobom/rodzinom, których dochód nie przekracza kryterium dochodowego:
W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobom/rodzinom, których dochód przekracza kryterium dochodowe może być przyznany specjalny zasiłek celowy. Ponadto osoby, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego, klęski żywiołowej lub ekologicznej mogą ubierać się o zasiłek celowy niezależnie od dochodu.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje także zadania wynikające z ustawy z dnia 29 grudnia2005r. o ustanowiniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" (Dz. U. z 2005 Nr 267 poz. 2259 z późn. zm.) poprzez udzielanie świadczeń w formie:
pokrycia kosztów:
- wyżywienia w żłobkach, przedszkolach, Ośrodku Opiekuńczo-Rehabilitacyjnym,
- obiadów w szkołach: podstawowych, gimnazjalnych oraz w Domu Dziennego Pobytu "Senior" i Domu Opieki "Szarotka"
świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 2006r. w sprawie realizacji programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" (Dz. U. z 2006r. Nr 25 poz. 186 z późn. zm.)
Powyższa pomoc przyznawana jest nieodpłatnie osobom i rodzinom, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 100% kryterium dochodowego. Natomiast osobom, których dochód kształtuje się w przedziale powyżej 100% kryterium dochodowego, świadczenia w formie wyżywienia lub obiadów przyznawane są z częściową lub całkowitą odpłatnością ze strony wnioskodawców - na podstawie Uchwały Rady Miejskiej w Lubinie Nr XLIV/221/04 z dnia 05 października 2004r. w sprawie określenia zasad zwrotu wydatków za siadczenia z pomocy społecznej
Świadczeniobiorcy, których dochód przekracza ustawowe kryterium dochodowe osoby/rodziny, korzystający z pomocy rzeczowej ponoszą częściową odpłatność za udzielone świadczenie liczoną od wartości uzyskanej pomocy - co zostało uregulowane Uchwałą Nr XLIV/221/04 Rady Miejskiej w Lubinie z dnia 5 października 2004r.
Osobom samotnym, starszym, chorym i niepełnosprawnym, które nie są w stanie zabezpieczyć swych potrzeb życiowych we własnym zakresie, udzielane jest wsparcie w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych świadczonych w miejscu zamieszkania. Pomocą tą obejmowane są także osoby z zaburzeniami psychicznymi. Natomiast niepełnosprawne dzieci i młodzież korzystają z usług opiekuńczych świadczonych w ośrodku wsparcia - Ośrodku Opiekuńczo Rehabilitacyjnym w Lubinie. Pomoc ta udzielana jest bezpłatnie lub odpłatnie w zależności od dochodu rodziny, co reguluje Uchwała Nr III/29/15 Rady Miejskiej w Lubinie z 10 lutego 2015r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również trybu ich pobierania (wraz z późniejszymi zmianami)
W przypadku, gdy pomoc w formie usług opiekuńczych jest niewystarczająca a osoba wymaga opieki całodobowej – przysługuje jej prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. Na terenie miasta Lubina prowadzony jest Dom Opieki "Szarotka" przeznaczony dla osób przewlekle somatycznie chorych. Tryb kierowania i przyjmowania osób ubiegających się o przyjęcie do domu pomocy społecznej określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz.U z 2012r. poz. 964), natomiast kwestia odpłatności za pobyt uregulowana jest w ustawie o pomocy społecznej.
Warto wskazać, że rodziny osób korzystających z pomocy społecznej są zobowiązane w pierwszej kolejności do świadczenia pomocy na ich rzecz. Na obowiązek ten wskazuje zarówno Kodeks rodzinny i opiekuńczy jak i ustawa o pomocy społecznej. W celu ustalenia możliwości udzielania pomocy na rzecz potrzebujących członków rodziny pracownicy socjalni przeprowadzają wywiad, a w drodze umowy ustalana jest wysokość świadczonej przez nich pomocy.